August Emil Fieldorf "Nil" to jeden z najważniejszych dowódców polskiego podziemia podczas II wojny światowej. Urodzony w 1895 roku w Krakowie, przeszedł drogę od żołnierza Legionów Polskich do zastępcy komendanta głównego Armii Krajowej. Jako dowódca Kedywu (Kierownictwa Dywersji) AK, organizował kluczowe akcje przeciwko niemieckim okupantom. Jego życie zakończyło się tragicznie - został stracony w 1953 roku w więzieniu mokotowskim po sfingowanym procesie politycznym przez komunistyczne władze.
Kluczowe informacje:- Służył w Legionach Polskich (1914-1917) i walczył w wojnie polsko-bolszewickiej
- Kierował Kedywem AK, organizując akcje sabotażowe przeciw Niemcom
- Nadzorował słynny zamach na Franza Kutscherę, szefa SS i policji w Warszawie
- Został zastępcą komendanta głównego AK po Powstaniu Warszawskim
- Aresztowany przez NKWD w 1945, zesłany na Ural
- Po powrocie do Polski został aresztowany w 1950 roku przez UB
- Skazany na śmierć w pokazowym procesie, wyrok wykonano 24 lutego 1953
- Jest uznawany za symbol walki o niepodległość Polski przeciw obu totalitaryzmom
Młodość i początek kariery wojskowej Augusta Fieldorfa
August Emil Fieldorf przyszedł na świat 20 marca 1895 roku w Krakowie. Pochodził z rodziny o patriotycznych tradycjach, co ukształtowało jego późniejszą postawę życiową. Jego ojciec, Andrzej, pracował jako urzędnik kolejowy.
Młody August uczęszczał do Szkoły Powszechnej im. św. Mikołaja w Krakowie. Później kontynuował naukę w c.k. Gimnazjum św. Jacka, gdzie działał w organizacji niepodległościowej "Strzelec". To właśnie tam zrodziła się jego pasja do służby wojskowej.
W wieku 19 lat wstąpił do Legionów Polskich, rozpoczynając swoją wojskową drogę. Szybko wykazał się niezwykłymi zdolnościami przywódczymi i odwagą, co zostało dostrzeżone przez jego przełożonych.
Służba w Legionach Polskich i walka o niepodległość
W Legionach Polskich służył w latach 1914-1917, gdzie szybko awansował do stopnia sierżanta. Brał udział w najbardziej zaciętych walkach na froncie wschodnim, wykazując się niezwykłą odwagą i umiejętnościami taktycznymi. Jego postawa w czasie bitwy pod Kostiuchnówką przyniosła mu pierwsze odznaczenie bojowe.
Po kryzysie przysięgowym został wcielony do armii austro-węgierskiej i wysłany na front włoski. Po odzyskaniu niepodległości natychmiast wstąpił do Wojska Polskiego, gdzie wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako dowódca kompanii. W czasie tej kampanii zasłynął brawurowym zdobyciem Dyneburga.Działalność konspiracyjna w czasie II wojny światowej
Generał Fieldorf po klęsce wrześniowej przedostał się przez Węgry do Francji. W 1940 roku został wysłany do okupowanej Polski jako emisariusz Naczelnego Wodza.
W kraju rozpoczął działalność w Armii Krajowej, używając pseudonimu "Nil". Szybko awansował w strukturach podziemia, zostając jednym z najważniejszych oficerów organizacji.
W lutym 1942 roku objął dowództwo Kedywu AK. Pod jego kierownictwem przeprowadzono setki skutecznych akcji dywersyjnych przeciwko niemieckiemu okupantowi.
Po upadku Powstania Warszawskiego został mianowany zastępcą komendanta głównego AK, generała Leopolda Okulickiego. W tej roli koordynował działania podziemia w ostatnich miesiącach okupacji.
Kierownictwo Kedywu i najważniejsze akcje bojowe
Pod dowództwem generała Fieldorfa Kedyw AK stał się najskuteczniejszą organizacją dywersyjną w okupowanej Europie. Jego strategia łączyła precyzyjne planowanie z błyskawicznym wykonaniem.
Osobiście nadzorował najważniejsze operacje, dbając o minimalizację strat własnych i cywilnych. Jego działania sparaliżowały niemieckie zaplecze frontowe.
- Zamach na Franza Kutscherę - szefa SS i policji w Warszawie (1944)
- Akcja "Główki" - likwidacja wysokich funkcjonariuszy niemieckiego aparatu terroru
- Wysadzenie niemieckiego pociągu wojskowego pod Celestynowem (1943)
- Akcja "Kropla mleka" - przejęcie niemieckich dokumentów wywiadowczych
- Operacja "Wieniec" - sparaliżowanie niemieckiego transportu kolejowego wokół Warszawy
Kim był generał Nil?
Generał Fieldorf był człowiekiem niezwykłej skromności i odwagi. Jego charyzma i zdolności przywódcze sprawiały, że żołnierze darzyli go bezgranicznym zaufaniem.
Jako dowódca wyróżniał się precyzyjnym planowaniem i troską o podwładnych. Nigdy nie podejmował niepotrzebnego ryzyka, zawsze stawiając dobro żołnierzy na pierwszym miejscu.
W kontaktach międzyludzkich był bezpośredni i szczery. Te cechy, połączone z wysokimi kompetencjami wojskowymi, czyniły z niego wzorowego dowódcę.
Powojenne losy generała Fieldorfa
| 1945 | Aresztowanie przez NKWD i wywózka do ZSRR |
| 1947 | Powrót do Polski |
| 1948 | Ujawnienie się przed władzami |
| 1950 | Aresztowanie przez UB |
| 1952 | Proces pokazowy |
| 1953 | Wykonanie wyroku śmierci |
Generał Fieldorf został aresztowany przez NKWD w marcu 1945 roku. Pod fałszywym nazwiskiem zesłano go do obozu pracy na Uralu. Przez dwa lata pracował w nieludzkich warunkach przy wyrębie tajgi.
Po powrocie do kraju w 1947 roku próbował rozpocząć normalne życie. Pracował jako magazynier w spółdzielni spożywców. W 1948 roku zdecydował się na ujawnienie swojej tożsamości.
Los okazał się jednak bezwzględny dla bohatera. W 1950 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Rozpoczął się najczarniejszy rozdział jego życia.
Proces pokazowy i śmierć bohatera
Proces w więzieniu mokotowskim był całkowicie sfingowany. Generała Fieldorfa oskarżono o wydawanie rozkazów likwidacji partyzantów sowieckich.
Mimo braku dowodów i absurdalności oskarżeń, sąd skazał go na karę śmierci. Wyrok zapadł 16 kwietnia 1952 roku.
Prezydent Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Generał do końca zachował godną postawę.
24 lutego 1953 roku w więzieniu mokotowskim wykonano wyrok. Generał Fieldorf został pochowany w nieznanym miejscu.
Spuścizna generała Fieldorfa
Generał Fieldorf stał się symbolem niezłomnej postawy wobec dwóch totalitaryzmów. Jego życie pokazuje tragiczne losy pokolenia bohaterów narodowych Polski. Historia jego życia inspiruje kolejne pokolenia Polaków.
W 1989 roku został pośmiertnie zrehabilitowany. Jego imieniem nazwano wiele szkół i instytucji. Powstały liczne książki i filmy dokumentalne poświęcone jego osobie.
Pamięć o generale jest wciąż żywa. W 2009 roku został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego. Jego postawa stanowi wzór patriotyzmu i wierności ideałom.
- Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa "Nila" w Krakowie
- Pomnik przy ul. Fieldorfa w Warszawie
- Izba Pamięci w więzieniu mokotowskim
- Tablice pamiątkowe w Krakowie i Warszawie
- Szkoły i ulice noszące jego imię w całej Polsce
Niezłomny dowódca, który oddał życie za wolną Polskę
Generał August Emil Fieldorf "Nil" to postać, która na zawsze zapisała się w historii Polski jako symbol bezkompromisowej walki o niepodległość. Od młodego legionisty, przez dowódcę Kedywu AK, aż po ofiarę komunistycznego terroru - jego życiorys to historia człowieka, który nigdy nie złamał przysięgi wojskowej.
Jako twórca i dowódca Kedywu Armii Krajowej przeprowadził setki skutecznych akcji dywersyjnych przeciwko niemieckim okupantom. Jego strategiczne zdolności i troska o życie podwładnych uczyniły go jednym z najbardziej szanowanych dowódców Armii Krajowej.
Powojenny los generała Fieldorfa odzwierciedla tragiczną historię wielu polskich patriotów - od zsyłki na Ural po morderstwo sądowe w więzieniu mokotowskim. Jego niezłomna postawa w czasie śledztwa i procesu pokazowego stała się symbolem oporu wobec komunistycznego reżimu, a jego historia przypomina nam o cenie, jaką Polacy zapłacili za dążenie do wolności.
